Elk jaar worden we een jaartje ouder, op zich een heuglijke gebeurtenis. Wereldwijd leidt deze verjaardag wel tot een achterliggende trend: vergrijzing. Vooral de Westerse wereld heeft een sterk verouderende bevolking. Zo zien we in eigen land dat nu al meer dan 2 miljoen Belgen 65 jaar of ouder zijn. Deze groep neemt jaarlijks toe met één procent, dubbel zo snel als de totale bevolkingsgroei in België. Ook de leeftijdsgroep tussen 45 en 64 jaar groeit aanzienlijk sneller dan de totale bevolking. Vergrijzing is dus een zeer actueel thema en zal dat de komende jaren ook blijven want doordat we allen opschuiven in de leeftijdspiramide zal deze trend nog versterken. Quasi alle ontwikkelde economieën hebben er mee te maken.

In dit artikel staan we stil bij deze trend, die zeer krachtig is en lichten we toe hoe u er als belegger kan op inspelen via een belegging in de sector van de Medische Technologie (MedTech). We bespreken hier 6 factoren die van grote invloed zijn op deze ganse sector.

Demografie
Twee demografische vaststellingen zijn belangrijk: een hogere levensverwachting en de omvang van de zogenaamde babyboomgeneratie. De levensverwachting bij geboorte ligt vandaag gemiddeld op 81,5 jaar (83,7 jaar bij vrouwen en 79,9 jaar bij mannen). Ter vergelijking, wie 50 jaar geleden geboren werd had een levensverwachting die pakweg 10 jaar minder is dan vandaag. Ten tweede lag het geboortecijfer in de jaren ’60 veel hoger dan vandaag. Al die jaren verschoof deze babyboomgeneratie doorheen onze bevolkingspiramide als een relatief grote groep. Deze generatie bereikt vandaag stelselmatig de leeftijd van 60 jaar en ouder. Langer leven werkt op zich al vergrijzing in de hand en de babyboomgeneratie zorgt ervoor dat ook de komende jaren de vergrijzing verder zal toenemen, elk jaar een beetje meer. Langer leven verhoogt ook de nood aan medische verzorging.
Als belegger biedt dit uitstekende kansen. De gestage vergrijzing zorgt bij verschillende bedrijven voor een extra groei, los van de eigenlijke economische cyclus. Die groei wordt bovendien gedragen door een wereldwijde trend die we statistisch kunnen opvolgen met allerlei data en grafieken. Die zichtbaarheid leert ons dat de trend nog verre van ten einde is. Het resultaat is dat de markt voor medische toestellen groeit aan een ritme van 4-5% per jaar.

Slechte gewoontes: geef maar toe…
De mens beweegt te weinig, eet te veel en te ongezond. Het gevolg is een steeds groeiende groep van mensen die zwaarlijvig zijn of te kampen hebben met overgewicht. Verschillende aandoeningen en ziektes die vandaag vaak voorkomen vinden hun oorsprong in overgewicht en dus ook in een tekort aan beweging en een ongezond eetpatroon. Overgewicht verhoogt de kans op diabetes, een te hoog cholesterolgehalte en een verhoogde bloeddruk. Indirect verhoogt de kans dan weer op hart- en vaatziekten zoals een hartinfarct of een beroerte. Ook onze gewrichten, zoals knieën en heupen, slijten sneller wanneer ze een te groot gewicht moeten dragen. Slechte eetgewoontes verhogen de nood aan medische verzorging in zowat alle lagen van de bevolking, niet enkel bij ouderen.

De eed van Hippocrates
De Griekse arts Hippocrates wordt algemeen beschouwd als ‘vader van de geneeskunde’ en is vooral bekend van de eed die zijn naam draagt. In de eerste plaats dient een arts plichtsbewust en nauwgezet zijn beroep uit te oefenen en boven alles moet hij zorg dragen voor de patiënt, diens gezondheid bevorderen en zijn lijden verlichten. Als gevolg van deze eed zal geen enkele arts ondoordachte beslissingen nemen wanneer de patiënt en zijn verzorging ter sprake komt. Ook de maatschappij zelf is doordrongen van de drang naar een langer leven in de best mogelijke omstandigheden. Een arts of een hospitaal kan en wil niet inboeten op kwaliteit als het op de gezondheid van de patiënt aankomt, dankzij Hippocrates. Een arts zal in de eerste plaats die producten gebruiken die hij kent en kwalitatief hoog inschat. Zo verstevigt men de positie van de bestaande spelers op de markt en beperkt men de toegang voor nieuwkomers.

FDA: Food and Drug Administration
De FDA is het agentschap van de federale overheid in de Verenigde Staten dat de kwaliteit van vooral voedsel en medicijnen controleert. Ook het goedkeuren van medische toestellen en medische uitrusting valt onder de bevoegdheid van de FDA. Al naargelang de complexiteit van het product, de risico’s verbonden aan het product en het uiteindelijke potentieel op het vlak van gezondheid deelt de FDA elk product in één van drie groepen in. Onder ‘Class III’ vallen de meest complexe medische toestellen, die in het lichaam worden ingebracht. Zij maken een verschil tussen leven en dood voor de patiënt en zorgen voor een verhoogd risico op letsel of ziekte net doordat ze in het lichaam ingebracht worden. Concreet gaat het dan over bijvoorbeeld pacemakers, protheses, stents, producten voor nierdialyse enzovoort. Slechts 9% van alle medische toestellen is goedgekeurd als een ‘Class III’, die logischerwijze het meest rigoureuze goedkeuringsproces moeten doorlopen vooraleer ze op de markt kunnen komen. Een producent van medische uitrusting die relatief veel producten uit de ‘Class III’ in zijn gamma heeft, geniet van een extra bescherming dankzij die strenge goedkeuringsprocedure. Opnieuw een duidelijk voordeel voor bestaande spelers en een nadeel voor de nieuwkomer.

Onderzoek (R&D) en diversificatie gaan hand in hand
Een derde laag van bescherming komt voort uit de continue stroom aan nieuwe producten die de medische technologie sector op de markt brengt. De budgetten voor onderzoek en ontwikkeling fluctueren meestal tussen de 5 en 8% van de jaarlijkse omzet. Het resultaat is een continue pijplijn aan nieuwe producten, nieuwe toepassingen en nieuwe dienstverlening die op de markt komen en die de vraag naar medische toestellen en uitrusting blijven ondersteunen. De bestaande marktleiders bouwen voort op hun reeds bestaande technologie en focussen zich op het verbeteren van die bestaande producten.
De enkele nieuwkomers die er evenwel toch in slagen om met een nieuwe baanbrekende technologie door te breken, komen bovendien in het vizier van de grotere spelers in de markt. De kleinere nieuwe bedrijven beschikken immers niet over een wereldwijd distributienetwerk om hun producten te verkopen, wat de grote spelers logischerwijze wel hebben. Een overname door een grote speler is dan ook vaak een win-win voor beiden. De grote speler vergroot zijn gamma met een nieuwe technologie en verstevigt zijn marktpositie. Bovendien kan de overnemer zijn groeiritme hoog houden. Het Amerikaanse bedrijf Stryker is daar een duidelijk voorbeeld van. (zie later)

Indirecte blootstelling aan groeilanden dankzij de hoge intrededrempels
Medtech bedrijven zijn tenslotte een uitstekende manier om indirecte blootstelling te krijgen aan de toenemende middenklasse in de groeilanden. Deze landen hechten hoe langer hoe meer belang aan een goede gezondheidszorg en besteden er dus meer en meer middelen aan. Echter, naar omzet gemeten zijn alle grote bedrijven uit de MedTech-sector afkomstig uit de VS, Europa of Japan. In tegenstelling tot quasi alle andere sectoren, is geen enkel Chinees bedrijf er voorlopig in geslaagd om zich tussen die topspelers te manoeuvreren. In tegendeel, het zijn de Westerse bedrijven die geleidelijk aan de Chinese markt inpalmen met hun kwalitatief hoogstaande producten. Ook deze trend verhoogt het groeiprofiel van de ganse sector en is illustratief voor de hoge intrededrempels die de sector typeren.

Deze inzichten toegepast
We bespraken tot dusver 6 factoren die van grote invloed zijn voor de ganse sector van producenten van medische toestellen en uitrusting. Het samenspel van die factoren zorgt voor een overduidelijk groeipotentieel voor de sector over de komende jaren. Binnen elke niche zien we bovendien dat de markt vaak naar een oligopolie evolueert, waarbij twee tot vier spelers er in slagen een groot en relatief stabiel marktaandeel te behalen. En dat met een relatief beperkt risico, dankzij toenemende diversificatie. We illustreren dit alles met drie bedrijven uit de sector, elk actief in verschillende specifieke niches. Elk van deze spelers is reeds decennia actief in zijn niche en dat als marktleider.

Medtronic: marktkapitalisatie 150 miljard USD, omzet 30.5 miljard USD
Medtronic werd opgericht in 1949 en specialiseerde zich initieel in de productie van pacemakers. Het bedrijf uit Minneapolis ontwikkelde de allereerste artificiële pacemaker die aangedreven werd door een batterij. Het verruimde sindsdien de focus naar andere delen van het menselijk lichaam zoals de hersenen, de neus, de keel, de oren, de rug en het zenuwstelsel. Medtronic is vandaag naar omzet gemeten het grootste bedrijf ter wereld dat actief is in de productie en verkoop van medische toestellen.

Stryker: marktkapitalisatie 82 miljard USD, omzet 14 miljard USD
In 1941 richtte Dr. Homer Stryker, een orthopedisch chirurg, een bedrijf op om het mobiel hospitaalbed dat hijzelf ontwikkeld had te commercialiseren. Nadien ontwikkelde Dr. Stryker ook nog zijn eigen chirurgisch handgereedschap en een allereerste voorloper van de voetbrace. Ook vandaag nog is Stryker actief in de productie van chirurgisch handgereedschap en ziekenhuisbedden. Dankzij een overname in 1998 voegde Stryker daar nog de productie en verkoop van orthopedische implantaten bij en later, in 2011 ontstond de afdeling neurotechnologie. Elk van deze drie segmenten groeit duidelijk sneller dan de markt en dat dankzij de zeer vooruitstrevende technologie die Stryker kenmerkt.

Baxter international: marktkapitalisatie 44 miljard USD, omzet 11.2 miljard USD
De oorsprong van Baxter International gaat terug tot in 1931, toen Dr. Donald Baxter de allereerste kant-en-klare intraveneuze oplossing ontwikkelde en commercialiseerde. Niet veel later ontwikkelde Baxter ook de eerste oplossing voor het verzamelen en bewaren van bloed. Vandaag zijn intraveneuze systemen in verschillende domeinen nog steeds onlosmakelijk verbonden met het bedrijf Baxter International. Baxter is wereldwijd actief in de productie van systemen en toebehoren voor nierdialyse, essentiële voedingsstoffen voor patiënten, en automatische systemen voor het rechtstreeks toedienen van voedingsstoffen en medicatie.